خرمشهر  پس از 578 روز مقاومت سرانجام ساعت 11 صبح روز سوم خرداد ماه 1361 در جریان چهار مرحله عملیات بیت المقدس  و با ایثار و مقاومت مردم و نیز رشادت نیروهای از خودگذشته بسیج ، سپاه و ارتش  جمهوری اسلامی ایران آزاد شد

فرازی از پیام حضرت  امام خمینی (ره) در روز آزادی خرمشهر  : سپاس بی‌حد بر خداوند قادر که کشور اسلامی و رزمندگان متعهد و فداکار آن را مورد عنایت و حمایت خویش قرار داد و نصر بزرگ خود را نصیب ما فرمود . با پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي مردم ايران ، استعمارگران و قدرتهاي برتر جهان با تمام وجود از روي كار آمدن قدرت مردمي در منطقه خاورمیانه ، احساس خطر كردند و در نهایت این احساس خطر منجر به تحريك همسايگان ايران به منظور حمله وسيع به اين كشور توسط عامل و وابسته خويش در منطقه ،  يعني عراق و حكومت بعث آن كشور شد. از ويژگيهاي اين حمله جهاني عليه انقلاب تازه تاسيس اسلامي ايران اين بود  كه براي اولين بار در تاريخ دو قدرت شرق و غرب آن زمان يعني آمريكا و روسيه به كمك انگليس، فرانسه، آلمان و ديگر كشورهاي اروپايي با حمايت و استفاده از پايگاه هاي متحدینشان در كشورهاي كوچك و بزرگ عربي منطقه طرحی برای فتح سه روزه تهران برنامه ريزي کردند .

در این میان صدام حسین ، رییس جمهور سابق رژیم بعث عراق ، با پاره كردن قرارداد الجزاير كه در سال 1975 ميلادي بين دو دولت  ايران و عراق به امضا رسيده بود و از جمله معاهدات مرزي بين المللي به شمار می آمد  كه بر اساس حقوق بين الملل و كنوانسيون وين مصوب 1965 لايتغير بوده است ، در 31 شهريور سال 1359 دستور حمله به ايران را صادر كرد. در پی این دستور حمله هوایی بمب افکن ها و جنگنده های رژیم بعث عراق  به پایگاه های نیروی هوایی ایران  در روز 31 شهریور  1359 شروع شد و خرمشهر نیز از بعدازظهر همان روز زیر آتش سنگین ارتش عراق قرار گرفت. ارتش عراق با اجرای آتش سنگین وهجوم قوای رزمی به خرمشهر ومحاصره آن، طرح ریزی کرده بود که هماهنگ با برنامه اشغال سه روزه استان خوزستان، خرمشهر را به اشغال خود در آورد . ارتش عراق در چهارمین روزحمله خود از دو محور جاده شلمچه و جاده اهواز به دروازه‌های شهر رسیدند و طی چند حمله سعی داشتند به داخل شهر نفوذ کنند که هر بار با مقاومت مدافعین عقب نشینی می‌کردند. با گذشت چند روز از آغاز محاصره، سرانجام خرمشهر پس از ۳۵ روز مقاومت در مقابل متخاصمان، در تاریخ ۴ آبان ماه ۱۳۵۹ اشغال شد . ولی با وجود حمله هاي پر قدرت و پراكنده رژيم بعث عراق ،  نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ايران به فرماندهی شهید علی صیاد شیرازی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرماندهی محسن رضایی و نیز حضور نيروهاي مقاومت بسيج مردمي بلاخره پس از 578 روز اشغال خرمشهر ، خونین شهر سرانجام در روز سوم خرداد ماه 1361 در جریان عملیات بیت المقدس  ضربه مهلکی به اشغالگران وارد آوردند ، چيزي كه مردم ايران دو سال به دنبال آن بودند و براي شنيدن يك پيروزي بزرگ لحظه شماري مي کردند . حضرت امام خمینی ( ره )  در ۳ خرداد ۱۳۶۱ به مناسبت آزادی خرمشهر پیامی خطاب به ملت ایران صادر کرد. : بسم الله الرحمن الرحیم با تشكر از تلگرافاتی كه در فتح خرمشهر به اینجانب شده است، سپاس بی حد بر خداوند قادر كه كشور اسلامی و رزمندگان متعهد و فداكار آن را مورد عنایت و حمایت خویش قرار داد و نصر بزرگ خود را نصیب ما فرمود. اینجانب با یقین به آن‌كه ما النصر الا من عندالله از فرزندان اسلام و قوای سلحشور مسلح، كه دست قدرت حق از آستین آنان بیرون آمد و كشور بقیه‌الله الاعظم - ارواحنا لمقدمه الفداء - را از چنگ گرگان آدمخوار كه آلت‌هایی در دست ابرقدرتان خصوصا آمریكای جهانخوارند بیرون آورد و ندای «الله اكبر» را در خرمشهر عزیز طنین‌انداز كرد و پرچم پرافتخار «لا اله الا الله» را بر فراز آن شهر خرم - كه با دست پلید خیانتكاران قرن به خون كشیده شده و «خونین شهر» نام گرفت بیافراشت ، تشكر می‌كنم  و آنان فوق تشكر امثال من هستند. آنان به یقین مورد تقدیر ناجی بشریت و برپاكننده‌ی عدل الهی در سراسر گیتی _ روحی لتراب مقدمه الفداء _ می‌باشند. آنان به آرم ما رمیت اذ رمیت ولكن الله رمی مفتخرند. مبارك باد و هزاران بار مبارك باد بر شما عزیزان و نور چشمان اسلام این فتح و نصر عظیم كه با توفیق الهی و ضایعات كم و غنایم بی‌پایان و هزاران اسیر گمراه و مقتولین و آسیب‌دیدگان بدبخت كه با فریب و فشار صدام تكریتی، این ابرجنایتكار دهر، به تباهی كشیده شده‌اند، سرافرازانه برای اسلام و میهن عزیز افتخار ابدی به هدیه آورد. و مبارك باد بر فرماندهان قدرتمند كه فرماندهان چنین فداكارانی هستند كه ستاره‌ درخشنده‌ی پیروزی‌های آنان بر تارك تاریخ تا نفخ صور نورافشانی خواهد كرد. و مبارك باد بر ملت عظیم‌الشأن ایران اینچنین فرزندان سلحشور و جان بركفی كه نام آنان و كشورشان را جاویدان كردند. و مبارك باد بر اسلام بزرگ این متابعانی كه در دو جبهه‌ جنگ با دشمن باطنی و دشمنان ظاهری پیروزمندانه و سرافراز امتحان خویش را دادند و برای اسلام سرافرازی آفریدند. و هان ای فرزندان قرآن كریم و نیروهای ارتش و سپاهی و بسیج و ژاندارمری و شهربانی و كمیته‌ها و عشایر و نیروهای مردمی داوطلب و ملت عزیز، هوشیار باشید كه پیروزی‌ها هرچند عظیم و حیرت‌انگیز است شما را از یاد خداوند كه نصر و فتح در دست اوست غافل نكند و غرور و فتح شما را به خود جلب نكند؛ كه این آفتی بزرگ و دامی خطرناك است كه با وسوسه‌ شیطان به سراغ آدم می‌آید و برای اولاد آدم تباهی می‌آورد. و من با آنكه به همه‌ شما اطمینان تعهد به اسلام دارم، لكن از تذكر، كه برای مومنان نفع دارد، باید غفلت نكنم؛ چنان‌چه از نصیحت به حكومت‌های همجوار و منطقه دریغ ندارم. و آنان می‌دانند امروز با فتح خرمشهر مظلوم، دولت و ملت پیروزمند ما از موضع قدرت سخن می‌گوید. و من به پیروی از آنان به شما اطمینان می‌دهم كه اگر از اطاعت بی چون و چرای آمریكا و بستگان آن دست بردارید و با ما به حكم اسلام و قرآن كریم رفتار كنید، از ما جز خیر و پشتیبانی نخواهید دید. و شما بدانید آن‌قدر كه ابرقدرت‌ها از صدام، این نوكر چشم و گوش بسته، پشتیبانی كردند از شماها كه قدرت‌های كوچك و حكومت‌های ضعیف هستید پشتیبانی نمی‌كنند. و شما عاقبت این جنایتكار و هم‌قطار جنایتكارش شاه مخلوع را به عیان دیده‌اید. قدرت‌های بزرگ بیش از آن‌چه از شما استفاده نمایند از شما طرفداری نمی‌كنند. و شماها را برای منافع خویش به هلاكت می‌كشند. و من نصیحت برادرانه به شما می‌كنم كه كاری نكنید كه قرآن كریم برای برخورد با شما تكلیف نماید و ما به حكم خدا با شما رفتار كنیم. و یقین بدانید كه امثال حسنی مبارك مصری و حسین اردنی و دیگر هم جنایتكاران آنان برای شما نفعی ندارند و دین و دنیای شما را تباه می‌كنند. و اگر با نشست‌های خود بخواهید طرح كمپ دیوید یا فهد را كه مرده‌اند، زنده كنید؛ كه ما خطر بزرگ برای كشورهای اسلامی خصوصا حرمین شریفین می‌دانیم، اسلام به ما اجازه‌ سكوت نمی‌دهد و این‌جانب در پیشگاه مقدس خداوند تكلیف الهی خود را ادا نمودم. اكنون دست تضرع و دعا به سوی خالق یكتا بلند كرده و به قوای مسلح اسلام و فداكاران قرآن كریم و میهن عزیز ایران دعا می‌كنم، و سلامت و سعادت و پیروزی آنان را خواستار هستم.

سلام و درود بی‌پایان بر فرماندهان متعهد قوای مسلح و بر رزمندگان فداكار و بر ملت دلیر ایران عزیز و سرشار از شادی‌ها. والسلام علی عبادالله الصالحین.

روح‌الله الموسوی الخمینی